آخرین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل، بیش از هر زمان دیگری پرده از شکافهای ایدئولوژیک و ژئوپولیتیک جهان برداشت. از سخنان جنجالی ترامپ درباره احیای مسیحیت و تهدید بازپسگیری بگرام گرفته تا تلاش کشورهای اسلامی و اروپایی برای شناسایی فلسطین، نشانههایی آشکار از فروپاشی نظم غربمحور به چشم آمد.
آخرین نشست مجمع عمومی سازمان ملل به صحنه آشکار شدن شکافهای ایدئولوژیک و ژئوپولیتیک بدل شد. سخنان دونالد ترامپ، رهبر جریان «امریکا را دوباره عظیم بسازیم»، درباره احیای مسیحیت، حمله به اروپا و تهدید بازپسگیری پایگاه بگرام، تنشها را به اوج رساند.
احیای مسیحیت و خطر آشوب علیه مسلمانان در اروپا
ترامپ با متهم کردن اروپا به از دست دادن هویت مسیحی و تسلیم شدن در برابر موج مهاجرت، به شکلی غیرمستقیم به راستگرایان افراطی مشروعیت بخشید.
افزایش ۲۳ درصدی جرایم راستگرایانه در آلمان و رشد حملات ضد مسلمانان در اروپا نشان میدهد که این موضع میتواند موج تازهای از خشونت و آشوب اجتماعی علیه مهاجران و اقلیتهای دینی ایجاد کند. چنین روندی بیتردید انسجام اتحادیه اروپا را در آینده نزدیک با بحرانهای جدی و احتمال فروپاشی در ابعاد مختلف مواجه خواهد ساخت.
آنتیفا و شکاف داخلی آمریکا
ترامپ جنبش آنتیفا را «گروه تروریستی داخلی» خواند و خواستار سرکوب آن شد. این اقدام میتواند شکافهای سیاسی و اجتماعی را در ایالات متحده عمیقتر کند و به سازمانیافتگی و فعالیتهای زیرزمینی جنبش ضد فاشیسم (آنتیفا) در مقابله با جریان مگا بینجامد.
فلسطین و صفبندی جهانی
کشورهای اروپایی و اسلامی بار دیگر موضوع به رسمیت شناختن فلسطین را مطرح کردهاند. این روند چالشی مستقیم برای واشنگتن و اسرائیل محسوب میشود و میتواند توازن قدرت در خاورمیانه را دگرگون سازد.
ایران، پیمان پاکستان، عربستان و طالبان
ایران همچنان در حال تقویت محور مقاومت است؛ در حالیکه عربستان و پاکستان برای ایجاد موازنه در برابر تهران به یکدیگر نزدیک شدهاند. طالبان که روابط سردی با اسلامآباد و ریاض دارند، ممکن است در موضوع فلسطین و مخالفت با بازگشت آمریکا به بگرام، به صورت تاکتیکی با ایران، چین، روسیه و هند همسو شوند.
تهدید بازپسگیری بگرام
ترامپ از حق آمریکا برای بازپسگیری بگرام سخن گفت. اگر این تهدید عملی شود، احتمال دارد سرنوشتی مشابه شوروی برای آمریکا رقم بخورد و روند فروپاشی هژمونی غرب را سرعت بخشد.
جمعبندی
مجموع تحولات اجلاس اخیر نشان داد نظم پساجنگ سرد در حال فروپاشی است. تشدید راستگرایی در اروپا، تعمیق شکافهای اجتماعی در آمریکا، تلاش کشورهای مختلف برای شناسایی فلسطین و احتمال تقابل دوباره در افغانستان، همه نشانههایی از ورود جهان به مرحلهای جدید است؛ مرحلهای که شاید دیگر غربمحور نباشد.
نویسنده: سید باقر احمدی